lA UNUA ROMANO PER
ESPERANTO !
Ĉu vi konas "Sen Titolo" (tiel) ?la romano perdita/retrovita
(eĉ la historio de la romano mem estas kortuŝa romano! neniam
publikigita dumvive de la aŭtoeo Ivan Ŝirjaev - unu el la plej fruaj
esperantistoj, unu el inter la entuziasmaj junuloj de la 1890-aj jaroj! -
ĝi estis retrovita far la bibliotekestro de la "Esperanto Muzeo en
Vieno sur polvokovrita breto, kaj savita/publikigita unu jarcenton por la
verkado!).
Fakte la aŭtoro prezentas ĝin, ofta artifiko beletra, kiel
manuskripton trovita hazarde per brokantejo, kun letero de esperantisto, kiu ne
volas, ke oni publikigu antaŭ sia morto, kaj diras , ke ĉio en
ĝi estas vera (kaj eble ja la romano konjekteble estas almenaŭ parte,
se ne tute, membiografia) kiel ia botelon ĵetetan al la maro, la maro de
la nigra oceano de morto. Ne nur historia dokumento (pri la unuaj pioniraj
jaroj de Esperanto, pri malnova Rusio, tiom malsimila kaj tiom simila, tiom
ekzotika kaj tiom home proksima, pri la kapabloj de la lingvo ĵus kelkajn
jarojn post sia kreado!) sed bone verkita, literature pensita, kortuŝa
romano, kaj tragika fakte kiu lasas guston da cindroj en la koro kiam oni
turnas la lastan paĝon (mi ne diras pli, jam estas tro! mi ne volas
fuŝi la legadintereson!).
Tiu libro por provofrapo estas majstra frapo kiel dirus Corneille. Tute
valora indas iĝi inter la klasikaĵoj de E-a literaturo.
Legu ĝin!
Kaj bela rakonto pri amo (eĉ se la rolulo naive ne konsciiĝas ke
estas amo!) kaj pri feliĉa tempo, kiam la homoj estis pli sociemaj, pli
spontanaj, pli karesemaj, kaj pli kisemaj ol en la nuna malserena epoko. Fakte
unu el la plej gravaj instruoj de la legado estas ke nia epoko NE estas pli
libera ol tiu, sed malpli.
(mi nur demandas min ĉu "la ĉerizarbejo" de Tchekov estis
jam eldonita, kiam Ŝirjaev verkis sian "Sen Titolo" ?
(Ankaŭ Tchekov verkis novelon tiatitola)