ANĈJO EN LA LERNEJO (1977)

Unua leciono pri gramatiko

José de Oliveira Cosme

Anĉjo - Bonan matenon, sinjoro instruisto.

Instruisto - Bonan matenon. Kaj nun mi volas scii: kiu estas la kaŭzo de via malfruo?

Anĉjo - Mia?... Nu... Mi...

Instruisto - Rap! Rap!...

Anĉjo - Ej! Vi timigis min!...

Instruisto - Mi postulas tujan klarigon pri via malfruo. Ĉu komprenite?...

Anĉjo - Jes, sinjoro. Nu...mi... mi plenumis taskon por panjo...

Instruisto - Kiun taskon?

Anĉjo - Mi... mi iris aĉeti unu litron da vino por kondimenti la blanka safo de stufotan femuraĵon!

Instruisto - Kia miŝmaŝo!...

Anĉjo - Efektive!

Instruisto - Nu, ĝi tamen estas oportuna, ĉar...

Anĉjo - Ĉar vi jam sentas apetiton, ĉu ne?...

Instruisto - Tute ne! Via miŝmaŝo estas oportuna, ĉar mi uzos la okazon por starigi kelkajn demandojn pri gramatiko. Kiel vi scias, gramatikon nepre devas studi ĉiu, kiu deziras paroli kaj skribi senerare.

Anĉjo - Sendube... Ju pli granda la deziro, des pli kara la akiro, sed... akiro kaj perdo rajdas duope. Prefere do mi ne deziru, kaj alitemen ni transiru. (Rido).

Instruisto - Kia impertinenteco! Ĉu do mi dancu lau via fajfilo, ĉar vi forgesas vian devon obei la gepatrojn kaj respekti la instruiston?...

Anĉjo - Pardonu, sed...

Instruisto - Silentu!... Troa kverelo ne kondukas al celo!...Respondu do: ĉu vi scias, kio estas vorto?...

Anĉjo - Vorto?...

Instruisto - Jes, vorto! Ĉu vi scias, kio gi estas?

Anĉjo - Sinjoro instruisto: vorto... je mia vorto mi ne scias!

Instruisto - Tion mi atendis! Ĉu vi ne hontas, ke vi ne scias, kio estas vorto?

Anĉjo - Mi konfesas, ke ne, sinjoro instruisto. Ĉiuj diras, ke neniu plu tenas sian vorton...

Instruisto - Ve! Ne miŝmaŝu denove!...Gramatike, vorto estas silabo aŭ silabaro, kiu, prononcite aŭ skribite, havas sencon. Ekzemple: nazo.

Anĉjo - Tiu havas senson! (Rido)

Instruisto - Silentu! La vorton nazo mi prenis nur kiel ekzemplon. Nu, la lingvosonojn prezentas signoj, ĉu ne?...

Anĉjo - Evidente!

Instruisto - Kiel nomiĝas tiuj signoj?...

Anĉjo - Ili nomiĝas... tiuj cignoj...

Instruisto - Ne cignoj! Tute ne!... Signoj!

Anĉjo - Trankve, sinjoro instruisto! Ankoraŭ ne sonis mia kanto de signo...

Instruisto - Sufiĉe! Sat pri ŝercoj! Tiuj signoj nomiĝas literoj!...

Anĉjo - Ha! Vi pravas, temas pri literoj!

Instruisto - Certe temas pri literoj! ... Kaj nun atentu: la aro de ĉiuj literoj, do nia literaro, nomiĝas...Kiel?...

Anĉjo - Nomiĝas...

Instruisto – Alf...

Anĉjo - Alf... Alfredo!...

Instruisto - Kio?!... Alfredo?!

Anĉjo - Jes!... Alfredo estas la tria infano de miaj najbaroj. Paĉjo ĉiam klacas, ke Alfredo rezultis el lit-eraro...

Instruisto - Nur mankis la kutima galimatio!... Mi ne parolis pri intimaĵoj, sed pri aro da literoj, signoj, simboloj. Tiun respondon vi serĉu!

Anĉjo - Sed...

Instruisto - Ne ŝercu!

Anĉjo - Ve!... Ĉu do mi serĉu aŭ ne ŝercu? Ne ŝvarcu!

Instruisto - Vi mem remburas miajn kalemburojn. Nu, mi diris, ke la aro de ĉiuj literoj nomiĝas alf...

Anĉjo - Alf...

Instruisto - Alfabeto!

Anĉjo - Ha! Vi pravas! Alfabeto!...

Instruisto - Nu, ekzistas du grupoj da literoj: la konsonantoj kaj la vo...

Anĉjo - Vo...

Instruisto - ...kaloj, Antono, vokaloj!

Anĉjo - Ha! Vi pravas! Tie panjo tenas ĵeleon.

Instruisto - Kion?! ĵeleon?!

Anĉjo - Jes, en bokaloj...

Instruisto - Vokaloj! Tion mi diris! Vokaloj! Sendube vi spertas pri kaĉoj kaj ĵeleoj!...Nu, ĉu vi kapablas distingi konsonantojn disde vokaloj?

Anĉjo - Eble... Mi neniam provis.

Instruisto - Kaj vi kuraĝas konfesi!... Jen do: ĉu H estas konsonanto aŭ vokalo?

Anĉjo - Ĝi... ĝi estas vokilo.

Instruisto - Kio?...

Anĉjo - Jes, vokilo: ho vi ho! he! he ho! ho hu! hoj! ha lo! ho ruk!

Instruisto - Kia absurdaĵo!... Kio pli? Ĝi estas konsonanto, Antono!

Anĉjo - Certe ĝi estas konsonanto!...

Instruisto - Kaj T?

Anĉjo - Kaj kio?...

Instruisto - Kaj T, kaj T!...

Anĉjo - Ha! Tio estas... konsolanto!...

Instruisto – Jen!... Plia absurdaĵo! Ĝi ne surprizas min!

Anĉjo - Kompreneble! Ĉar vi mem kulpas, sinjoro instruisto...

Instruisto - Kion vi diras, Antono?... Ĉu mi kulpas pri via absurdaĵo?...

Anĉjo - Jes, vi kulpas, sinjoro instruisto! La leciono temis pri gramatiko, kaj vi komencis paroli pri ludiloj. Do mi taŭge respondis: vera konsolo ludi per kajto post teda leciono!...

Instruisto - Sankta Fundamento! Vi tiel majstras pri kalemburoj, ke vi eĉ pravigas ilin logike! Nun, bonvolu atenti: la litero T, kiel ĉiuj ceteraj krom A, E, I, O, U, estas konsonanto. Ĉu vi komprenis?

Anĉjo - Mi bone komprenis, sinjoro instruisto.

Instruisto - Tamen kelkaj konsonantoj sonsimilaj foje rezultigas konfuzeblajn vortojn. Prezentu al vi la konsonanton Ŝ, ekzemple en la vorto ŝarĝi. Ĉu ĝi estas ŝuŝa aŭ sibla?

Anĉjo - Sinjoro instruisto: kiam paĉjo ŝargas sian ĉasfusilon, la plumberoj ĉiam siblas!...

Instruisto - Sed lia fusilo tuŝas min kiel akvo anseron!.. En via cerbo ĉiam kreskas herbo!... La konsonanto Ŝ estas ŝuŝa, komprenite? Ĉu vi konas alian ŝuŝan?..

Anĉjo - Ŝuŝa... ŝuŝa... Nu, se ne tusas vin lia fuŝilo...

Instruisto - Nur mankis kontraŭknalo, knabo! Kia sentaugaĵo!... Nu... jen la ekzemplo! Sentauga-ĵo: ankau la Ĵ ŝuŝas!...

Anĉjo – Sentaŭguloj ĉiam suĉas...

Instruisto – Sufiĉe! Antono, vi scias nenion pri gramatiko! Tamen estas mia devo pridemandi vin ĝis la fino.

Anĉjo – Sed, sinjoro instruisto, kial vi ne malplenumas vian devon nur ĉi-foje? Kelktempa ĉeso ne estas forgeso!..

Esperantigis: Gonçalo Neves

Aperinta en: Fonto 20. 2000: 3 (231), p. 30-33.