Reen al enhavtabelo

Reen al la ĉefpaĝo de OLE

Baldur Ragnarsson


Bildoj el la historio de la Esperanta Literaturo

Artikoloj verkitaj por la revuo Juna amiko

Albert Goodheir (1912-1995)



Albert Goodheir estis nederlandano laŭ deveno, sed vivis en Skotlando. Lia vivo estis, laŭ liaj propraj vortoj, “iom nekonvenccia kaj ne mankis en ĝi varieco”.  Sian infanaĝon li pasigis en Amsterdamo. Dum la dua mondmilito li partoprenis la Nederlandan Rezistadon kaj helpis al judoj trovi sekurajn kaŝejojn.  Post la milito li transloĝiĝis al Britio, studis teologion en Glasgovo kaj filozofion en Londono. En Birmingham li studis por fariĝi misiisto kaj estis sendita por fariĝi pastro en la Skota insulo Tiree, la plej okcidenta insulo de la Hebridoj, kie li pasigis dek jarojn. Poste li pasigis ankoraŭ pliajn jarojn en la fiŝista vilaĝo de Tayvallich en la regiono de Argyll. En tiu tempo li lernis la gaelan lingvon. Pli poste li forlasis la Eklezion de Skotlando pro malkonsento pri doktrino kaj tiam konsideris sin “ŝafisto gregperdinta”. Poste li fariĝis kvakero. Kelkajn jarojn li laboris kiel instruisto de lingvoj kaj historio. Unu jaron li laboris en bieno en Kostariko. Dum kelka tempo li laboris kiel helpflegisto de mensaj malsanuloj. La vivo de Albert Goodheir estis ja nekonvencia kaj varia. Kaj mi ankoraŭ ne menciis tiun gravan flankon de lia vivo, kiu koncernas Esperanton. 

Goodheir lernis Esperanton en 1967, relative malfrue en sia vivo, tiam 55-jara. Li tuj trovis harmonion inter la internacia lingvo kaj siaj ideoj pri paco kaj justeco kaj same konstatis la esprimriĉan kapablon de la lingvo. Li tial elektis Esperanton sia verkista esprimilo kaj baldaŭ fariĝis fekunda poeto kaj tradukisto. Ekde 1974 ĝis 1989 aperis de li 16 verkoj originalaj kaj tradukitaj. Li ankaŭ estis ĉiam multflanke aktiva en la Esperanto-movado, estis ekzemple redaktoro de la revuo Esperanto en Skotlando kaj membro kaj sekretario de la Akademio de Esperanto.

Goodheir komencis verki poemojn en Esperanto baldaŭ post sia esperantiĝo kaj aperigis sian unuan poemaron, Merlo sur menhiro, en 1974. La libro portas la titolon de la unua poemo, kiu bele sugestas lojalecon de la poeto al tio, kion li trovas fidinda. Merlo estas birdeto, kiu tre bele kantas, menhiro estas granda ŝtono starigita antaŭ jarmiloj de forgesitaj homoj. Pluvo trivas, erodas la menhiron, sed la kanto de la birdo venkas la tempon super ŝtono:

Pluvo trivas
la graniton
kiun starigis
antaŭ jarmiloj
manoj de triboj
forgesita.
Ho feliĉo
de merlokanto
ĉe tagiĝo
venkanta tempon
super ŝtono.
Tra jarmiloj
dum miaj manoj
estos polvo,
kantos la merlo
ĉiun jaron.

Malgraŭ bona akcepto de la legantoj kaj dua eldono kvin jarojn poste, pasis multaj jaroj ĝis li aperigis sian duan originalan poemaron, Enlumiĝo, 1987. Tio ŝuldigas al longa listo de tradukoj, pri kiuj Goodheir montris eminentan talenton. Ekde 1975 ĝis 1994 aperis de li 12 verkoj, 7 tradukitaj el la klasikaj lingvoj, antikva greka kaj latina, kaj 5 el la angla. Li tradukis tri tragedojn de Eŭripido, unu de Esĥilo kaj du verkoj de Platono. El la latina li tradukis Konsolo de la filozofio de Boethius. El la angla li tradukis i.a. D-ro Jekyll kaj s-ro Hyde de R. L. Stevenson kaj la dramon La petolulo de la okcidenta mondo de John M. Synge.

En sia dua poemaro, Enlumiĝo, la poeto prezentas sian amon al la naturo kaj al la filozofio pli intime ol en sia unua poemaro antaŭ 13 jaroj, jen ekzemplo:

Senhalte la vivanta universo
elverŝas sin torente,
en monda epopeo ĉiu verso
atestas elokvente.
Dum mi kunstaras kun la kontinuo
atente kaj silente,
dum mutas mio, la interna bruo,
eĉ nur momente.

Siajn lastajn poemojn Goodheir aperigis en Nordmara duopo 1994, en komuno kun Reina de Jong, nederlanda Esperanto-poetino. 

Goodheir ankaŭ abunde verkis proze. Li doktoriĝis pri filozofio kaj verkis monografion pri la nederlanda filozofo Spinozo. Li redaktis la duan volumon de Angla Antologio (1987). Li direktis propran eldonejon, Kardo, dum jaroj, kie li aperigis grandparte siajn verkojn. 

Albert Goodheir estas foje nomita la “kvina kvaropano” kun referenco al la kvaropo “Skota skolo” de  Esperanto-poetoj (William Auld, John Francis, John Dinwoodie, Reto Rossetti). Liaj verkoj, originalaj kaj tradukitaj, kaj lia sindona laboro por la Esperanta movado en Skotlando kaj internacie, noble meritigas lian lokiĝon en tiun grupon de esperantistaj verkistoj.

Baldur Ragnarsson

 




Reen al enhavtabelo

Reen al la ĉefpaĝo de OLE